Dodenherdenking 2025

Vanavond, Nationale Dodenherdenking, werden op begraafplaats Waalhof kransen gelegd. Burgemeester Van der Giessen hield een toespraak. Hier vindt u de tekst.

"Dames en heren,
jongens en meisjes,

Fijn om jong en oud samen hier weer te zien.

Vandaag is het Dodenherdenking 2025, de dag vóór we vieren dat we al 80 jaar in vrijheid leven. In 1945 kreeg Nederland de vrijheid terug. Sindsdien wordt ons land niet meer overheerst door andere landen of groepen.

Onze persoonlijke vrijheid is vastgelegd in de wet. Artikel 15 van onze Grondwet stelt dat iedere inwoner van Nederland vrij is.

Maar: wat ís vrijheid eigenlijk? Juist vandaag is het goed om die vraag te stellen.

Want het is heel belangrijk dat wij hier samenkomen in stilte om hen te herdenken die gestorven zijn maar het wordt steeds belangrijker om na te denken over de vrijheid die zij ons nalieten.

Vrijheid is geen bezit. Geen vanzelfsprekendheid. Vrijheid is iets waarvoor mensen hun leven gaven én iets dat wij, 80 jaar later, moeten koesteren en beschermen.

Over vrijheid wordt verschillend gedacht.
Bij de oude Grieken hield vrijheid de mogelijkheid in om binnen de wet over je eigen leven te beslissen, zonder willekeurige inmenging van anderen.
Van Dale houdt het korter en zegt: ‘Vrijheid betekent vrij zijn, onafhankelijk zijn.’
En Amnesty International zegt: ‘De essentie van vrijheid is dat je niet gehinderd wordt om te zeggen en te doen wat je wilt. Vrijheid wordt ingeperkt door het recht en door omgangsvormen, zoals de zeden en het fatsoen.’

Voor mij betekent vrijheid: de ruimte om te mogen zijn wie je bent. Om te kunnen zeggen wat je denkt. Om te leven zonder angst.

Want wat is vrijheid waard…
…als mensen die anders zijn worden uitgelachen of buitengesloten, of het gevoel hebben het zwijgen opgelegd te krijgen?
…als meningen en ideeën niet langer vrijelijk worden gedeeld?
…als de vrijheid van de een ten koste gaat van de vrijheid van de ander?
…als mensen alleen nog maar in zichzelf geïnteresseerd lijken?

Vandaag herdenken we hen die hun stem verloren. Denken we aan mensen die hun laatste woorden spraken in het lawaai van het fascisme.

Aan hen die hun leven verloren:

• als dienstplichtig militair
• door op de verkeerde plaats te zijn
• omdat ze Joods waren
• in het verzet zaten
• homoseksueel waren
• door honger en ziekte omkwamen
• of simpelweg omdat ze opkwamen voor zichzelf of een ander.

Wij dragen hen in ons hart. Maar hopelijk ook in ons handelen. Want vrijheid vraagt om continu onderhoud, juist vandaag de dag.

Daarom is herdenken óók durven vragen: Wat doe ík ermee? Hoe geef ík dit door? Hoe zorg ík ervoor dat vrijheid eerlijk wordt verdeeld?

Laat ons vanaf morgen luidruchtig zijn in ons antwoord hierop en opstaan tegen mensen die onze vrijheid, én die van anderen, inperken… maar laten we vanavond in stilte herdenken wie voor onze vrijheid hun leven gegeven hebben."

Burgemeester Van der Giessen

 

Burgemeester Van der Giessen: "Wat is vrijheid? Wat doe ík ermee? Hoe geef ík dit door? Hoe zorg ík ervoor dat vrijheid eerlijk wordt verdeeld?"